دیسک و صفحه ابزاری برای کنترل سرعت خودرو هستند. این ابزار با پدال کلاچ ارتباط مستقیم دارند. بدون وجود دیسک و صفحه دنده به خوبی جا نمی‌خورد و نمی‌توان سرعت خودرو را به خوبی تنظیم کرد. به دلیل استفاده مداوم از کلاچ و ترمز در حین رانندگی ممکن است طول عمر این قطعه کمتر شود که این موضوع دارای علائم هشدار دهنده‌ای است. به دلیل نقش مهمی که دیسک و صفحه در ایمنی خودرو دارند، بهتر است نسبت به تعویض به موقع آن‌ها مبادرت کرد.
معرفی دیسک و صفحه
دیسک و صفحه در حایل بین موتور و گیربکس قرار داشته و کار آن‌ها نوعی انتقال نیرو محسوب می‌شود. بهتر است برای معرفی دیسک و صفحه ابتدا به سراغ دیسک برویم. دیسک‌ها قطعات مدور فلزی هستند که به وسیله‌ی خارهایی درون صفحه کلاچ قرار می‌گیرد. دیسک درون صفحه حرکت طولی دارد و با حرکت آن صفحه کلاچ نیز حرکت کرده و نیروی لازم برای حرکت به گیربکس وارد می‌شود. برای جلوگیری از اصطکاک بین دیسک و صفحه درون صفحات کلاچ لنت‌هایی وجود دارد.
دیسک و صفحه کلاچ چگونه عمل می‌کنند؟
این ابزار در ارتباط مستقیم با پدال گاز هستند. در هنگام فشردن پدال گاز نیرویی که دیسک و صفحه بر روی فلایول و گیربکس وارد می‌کنند برداشته می‌شود. درنتیجه موتور ماشین برای مدتی از حرکت می‌ایستد. این زمان درست همان وقتی است که می‌خواهید برای تعویض دنده پدال گاز را فشار دهید. همانطور که می‌بینید تاثیر دیسک و صفحه کلاچ در انتقال نیروی محرکه به موتور بسیار ضروری است. جالب است بدانید که بدون وجود دیسک و صفحه عملکرد گیربکس و موتور خودرو دچار اختلال خواهد شد. این قطعات نقش مهمی در قطع و وصل کردن ارتباط موتور با گیربکس و خلاص کردن خودرو را دارند.
نقش دیسک و صفحه کلاچ در خودرو
برای توضیح نقش دیسک و کلاچ باید بگوییم که این قطعات با همکاری یکدیگر کار می‌کنند. دیسک صفحه‌ای حلقوی و فلزی است که درون صفحه‌ای دایره‌ای شکل قرار می‌گیرد. این قطعات با اعمال نیرویی مستقیم بر گیربکس و نیرویی غیر مستقیم بر موتور باعث تنظیم حرکت خودرو می‌شوند. معمولا دیسک دچار فرسودگی نمی‌شود ولی صفحه به دلیل دارا بودن لنت‌هایی برای جلوگیری از سایش مداوم دیسک با آن دچار خرابی می‌شود و بعد از مدتی نیاز به تعویض دارد.
دیسک و صفحه پراید
این محصول را می‌توان یکی از پر فروش‌ترین لوازم یدکی به شمار آورد. همانطور که گفته شد وظیفه‌ی دیسک و صفحه پراید انتقال نیروی گیربکس به چرخ‌ها است. توجه به زمان تعویض این قطعه می‌تواند نقش مهمی در افزایش کارایی آن داشته باشد. لازم به ذکر است که دیسک و صفحه پراید دارای 5 فنر است.
دیسک و صفحه پژو 405
دیسک و صفحه پژو کمی با پراید متفاوت است. این محصول دارای وزن حدودا 5 کیلوگرم است. همچنین در ساختار آن از 6 فنر استفاده شده است. دیسک و صفحه پژو ۴۰۵ یکی از پرفروش‌ترین لوازم یدکی در فروشگاه‌ها به شمار می‌رود.
زمان تعویض دیسک و صفحه کلاچ
هر چند که برای تعویض دیسک و صفحه زمان مشخصی وجود ندارد اما می‌توان به طور کلی گفت: برای هر خودرو بعد از هر 65 هزار کیلومتر نیاز به تعویض دیسک و صفحه وجود دارد. این موضوع برای همه‌ی خودرو و همه سبک‌های رانندگی یکسان نیست. افرادی که در شهرهای شلوغ یا در جاده‌های ناهموار رانندگی می‌کنند به دلیل نیم کلاچ‌های طولانی عمر دیسک و صفحه خودرو آن‌ها به میزان زیادی کاهش می‌یابد.
علائم نشان دهنده‌ی زمان تعویض دیسک و صفحه کلاچ
بهتر است قبل از اینکه زمان تعویض دیسک و صفحه فرا برسد با مراجعه به کارشناسان خودروی خود را برای معاینه فنی ببرید. اما نشانه‌های واضحی نیز وجود دارد که نشان دهنده‌ی این است که عمر دیسک و صفحه شما تمام شده و بهتر است هر چه سریعتر این قطعات را تعویض کنید. در زیر به نمونه‌ای از این نشانه‌ها اشاره خواهیم کرد.
- لرزش یا لغزش پدال گاز به خصوص هنگام حرکت با دنده سنگین
- نرمی یا سفتی بیش از حد پدال گاز
- گاز نخوردن خودرو
- افزایش دور موتور بدون افزایش سرعت
- جا نخوردن دنده‌ها
- احساس لرزش در کابین خودرو
- احساس بوی سوختگی در خودرو
راهکارهایی برای افزایش عمر دیسک و صفحه
مهم‌ترین اصل برای افزایش عمر دیسک و صفحه پراید و دیسک و صفحه پژو 405 اصلاح شیوه‌ی رانندگی است. بسیاری از افراد بر حسب عادت مدام پای چپ خود را روی کلاچ می‌گذارند و کلاچ‌های بی مورد می‌گیرند. این موضوع به خصوص در هنگام ایستادن پشت چراغ قرمز در رانندگان دیده می‌شود. مورد دیگر فشردن پدال ترمز و کلاچ همزمان با یکدیگر است. این موضوع باعث فشار بر روی دیسک و صفحه شده و عمر آن را کاهش می‌دهد.
دقت داشته باشید در هنگام تعویض دنده پدال گاز را به طور کامل فشار دهید. برای افزایش ماندگاری دیسک و صفحه از حمل بارهای سنگین به شدت خودداری کنید. بهتر است در مواقعی مانند ایستادن پشت چراغ قرمز یا توقف در سربالایی‌ها از ترمز دستی استفاده کنید. نکته‌ی آخر این است که سعی کنید تا حد امکان به جای فشردن پدال کلاچ، پدال گاز را کمتر فشار داده و سرعت خود را کنترل کنید.
سخن پایانی
قطعات یدکی خودرو نقش مهمی را در امنیت خودرو بر عهده دارند. همانطور که گفته شد دیسک و صفحه کلاچ به دلیل تاثیری که روی موتور و گیربکس خودرو دارند، از حساسیت ویژه‌ای برخورد دارند. وظیفه‌ی این قطعات انتقال نیرو به موتور و کنترل سرعت خودرو است؛ در نتیجه بهتر است با رعایت اصول ساده رانندگی و استفاده کمتر از کلاچ و ترمز در افزایش عمر این قطعات کوشا باشیم.
